De "jekt": Een oud schip in Noord-noorwegen

 In een museum in Noord-noorwegen staat een oud en mooi vrachtschip, een jekt. Dit museum vertelt het verhal over de handel eeuwen geleden met onder andere vis uit Lofoten, die naar Bergen vervoerd werd, samen met visolie, stokvis, en hout. Terug vanuit het zuiden kregen de noorderlingen graan, hennep, sterkedrank, en diverse uitrusting.

foto: Karstein Djupdal

Gedurende 400 jaar moeten er ongeveer 3000 van deze schepen in Noorwegen gebouwd zijn; tegenwoordig zijn er alleen maar 3 over. Waarvan éen zich in het jektefart museum bevindt.

Dit is een etymologie blog, zo dit artikel gaat over het woord jekt. Dit woord wordt niet meer in het Noors niet meer gebruikt (behalve wanneer men over deze oude schepen sprekt), en de Noorsen hebben mischien alleen maar een gevoel dat het over een soort boot gaat.

Nou, interessant is, dat een heleboel Noorse maritime woorden vanuit het Nederlands komen. Ook zo met het woord jekt. Die komt van het Nederlandse "jacht". Een jacht is een soort boot, en is een afkorting van "jachtschip" of "jachtschuit". Het woord "schuit" is overigens met het woord "schieten" verwant, en betekende een lichtgewicht en snel boot. In het Noors heeft men het woord skøyte (uit het Nederlands), maar ook skute, die uit het Oudnoors komt. Zowel schuit als jacht betekende een snel boot - goede worden om reclame voor de schepen te maken.

Tegenwoordig betekent jacht meestal een luxe plezierboot. In het Engels zegt men yacht, en dit woord komt ook uit het Nederlands. In het Noors gebruiken wij tegenwoordig het engelse woord yacht (met engelse uitspraak) voor dit soort boot.

Statenjacht Utrecht (wikipedia)

Die nederlandse "jacht" waren oorspronkelijk kleine lichte scheepjes die voor oorlogsdoeleinden werden gebruikt op de Vlaamse kust in de 17e eeuw. Daarna werden de jachten vervoermiddel. (wikipedia)

De grondbetekenis van "jacht" is natuurlijk "te jagen". Het Proto-West-Germaanse woord *jagōþu betekende ook jagen, zowel wilde dieren jagen om te doden, als ook vervolgen of najagen in het algemeen.

In het Noors heeft men het woord jakt in deze betekenis, het is dus interessant dat het woord voor het schip jekt werd.

Het Noors heeft veel andere woorden uit het Nederlands opgenomen. Mischien komen er later nog meer blogberichten over Nederlandse woorden.

Bronnen

• jektefart (museum)
• https://en.wiktionary.org/wiki/jacht
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Jacht_(scheepstype)